Ulaştırma ve Lojistik Kongreleri

Avrupa Birliği Komisyonu Yatay İş Birliği Hakkındaki Kılavuz Çerçevesinde Sürdürülebilirlik Anlaşmaları ve Lojistik Sektörünün Kılavuza Uyumu

Alperen Akkaya
Dr. Öğr. Üyesi, Yalova Üniversitesi, Yalova, Türkiye

Sürdürülebilirlik kavramı, son yıllarda en önemli gündem maddelerinden biri haline gelmiştir. Şirketler, hem çevrenin korunmasına katkı sağlamak hem de ekonomik sürekliliklerini temin etmek amacıyla çeşitli sürdürülebilirlik stratejileri geliştirmektedirler. Özellikle Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı çerçevesinde getirilen yenilikler, şirketler üzerinde daha çevreci bir yaklaşım benimseme yönünde baskı oluşturmaktadır. Bu baskı, şirketlerin sürdürülebilirlik stratejilerinde daha agresif adımlar atmalarına yol açmış ve bu durum, pazarda rekabeti kısıtlayıcı anlaşmaların ortaya çıkmasına sebebiyet vermiştir. Özellikle aynı sektörde faaliyet gösteren işletmeler, yatay sürdürülebilirlik anlaşmaları aracılığıyla hem know-how hem de sermaye transferi yapmaktadırlar. Avrupa Birliği, pazardaki rekabetin bozulma riskiyle ilgili farkındalığı dikkate alarak “Yatay İş Birliği Hakkında Kılavuz” hükümlerini güncellemiş ve sürdürülebilirlik konusuna özel bir başlık açmıştır. Bu kılavuzda, sürdürülebilirlik anlaşmalarının hangi koşullarda rekabeti kısıtlayıcı hale geldiği ve hangi durumlarda rekabet mevzuatı kapsamında olmadığı detaylandırılmıştır. Kılavuz “sürdürülebilirlik anlaşması” terimini, işbirliğinin türü veya biçimi ne olursa olsun, sürdürülebilirlik hedefini gerçekleştirmeye yönelik herhangi bir yatay işbirliği anlaşması olarak tanımlamıştır. Bu tür anlaşmaların rekabeti kısıtlayıcı sonuçlar doğurma eğilimleri yüksektir. Özellikle uluslararası ticari faaliyetlerde bulunan firmaların fiyat, kalite, pazar payı gibi hassas bilgileri sürdürülebilirlik anlaşması kapsamında kendi aralarında paylaşmaları mümkündür. Kılavuz bu tip anlaşmaların rekabeti kısıtlayıcı olduğunu belirtmiştir. Fakat, kılavuz rakipler arasında sürdürülebilirlik anlaşmaları için yumuşak güvenli limanın çerçevesini de çizmiştir. İlgili kılavuz uyarınca şeffaf, ayrımcılık içermeyen, taraflara zorlayıcı bir yükümlülük getirmeyen, ticari hassasiyetlere saygı gösteren ve rekabeti olumsuz yönde etkilemeyen rakipler arsındaki sürdürülebilirlik anlaşmaları etkinlik artışı ve toplumsal fayda sağladığı ölçüde ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmada en uygun yöntem olarak değerlendirildiğinde, rekabet mevzuatı kapsamında muafiyet kazanabilir. Lojistik alanında faaliyet gösteren firmalar da bu muafiyet şartlarına uygun olarak gerek uluslararası gerekse yerel anlamda işbirlikleri kurabilirler. Fakat bu işbirliklerinin amacı sürdürülebilirlik olmaktan çıkıp rekabeti sınırlayıcı hale gelirse anlaşmanın tarafları rekabet mevzuatı kapsamında yaptırımlara tabii olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Güvenli Liman, Lojistik Sektörü, Sürdürülebilirlik, Yatay İşbirliği Kılavuzu

Sustainability Agreements within The Framework of The European Commission's Guidelines on Horizontal Cooperation Agreements and the Compliance of The Logistics Sector

The concept of sustainability has become one of the most critical agenda items in recent years. Companies are developing various sustainability strategies both to contribute to environmental protection and to ensure their economic continuity. In particular, the innovations introduced under the European Union’s Green Deal have created pressure on companies to adopt a more environmentally friendly approach. This pressure has led companies to take more aggressive steps in their sustainability strategies, which, in turn, has resulted in the emergence of anticompetitive agreements in the market. Businesses operating in the same sector, especially, have engaged in horizontal sustainability agreements involving both the transfer of know-how and capital. Acknowledging the risk of market competition distortion, the European Union has updated the provisions of the “Guidelines on Horizontal Cooperation Agreements” and introduced a dedicated section on sustainability. These guidelines detail under what conditions sustainability agreements become anti-competitive and when they fall outside the scope of competition law. The guidelines define “sustainability agreement” as any horizontal cooperation agreement aimed at achieving a sustainability objective, regardless of the type or form of the cooperation. Such agreements have a high tendency to produce anti-competitive effects. For instance, companies engaged in international commercial activities may share sensitive information such as pricing, quality, and market share under the guise of sustainability agreements. The guidelines explicitly state that these types of agreements are anti-competitive. However, the guidelines also outline a “soft safe harbor” framework for sustainability agreements among competitors. According to the guidelines, sustainability agreements that are transparent, nondiscriminatory, do not impose coercive obligations on the parties, respect commercial sensitivities, and do not adversely affect competition may qualify for an exemption under competition law if they deliver efficiency gains and societal benefits and are deemed the most appropriate means to achieve sustainability objectives. Companies in the logistics sector can also establish collaborations at both international and local levels, provided they comply with these exemption conditions. However, if the purpose of such collaborations shifts away from sustainability and becomes anti-competitive, the parties to the agreement will be subject to sanctions under competition law.

Keywords: Horizontal Cooperation Guidelines, Logistics Sector, Sustainability, Safe Harbor