Ulaştırma ve Lojistik Kongreleri

Otomobil Motor Yağı Alternatiflerinin FUCOM, MAIRCA ve MABAC Yöntemleri ile Değerlendirilmesi

Volkan Genç
Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Türkiye

Aşkın Özdağoğlu
Doç. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Türkiye

Murat Kemal Keleş
Dr. Öğr. Üyesi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Isparta, Türkiye

Motor yağı, motor içerisinde bulunan hareketli parçalarda koruyucu bir film tabakası oluşturarak parçaların aşınmasını ve sürtünmesini azaltan ve bunun yanında içerisinde barındırdığı katkılar ile motorun pas ve korozyona uğramasını engelleyen bir sıvıdır. Bu sıvı aynı zamanda motorun çalışması esnasında oluşan ısının, yağın her dolaşımında, karterde soğutulup sistem döngüsüne yeniden katılması vasıtası ile düşürülüp hararet noktasında araç soğutma sistemine yardımcı niteliktedir. Bir otomobilde kullanılan motor yağının; motorun performansı, motor parçalarında meydana gelen sürtünmeden dolayı aşınma, yakıt sarfiyatı gibi çok sayıda unsura direkt etkisi vardır. Dolayısıyla otomobilin motorunu daha uzun ömürlü ve verimli kullanmak açısından kaliteli bir motor yağı seçmek önemlidir. Bu çalışmanın amacı, hususi otomobiller için sektörün önde gelen markaları tarafından Türkiye’de satışa sunulmuş olan 5w30 motor yağlarının arasından en uygun seçimi yapmaktır. Seçime konu olan beş madeni motor yağı alternatifi, WSS-M2C913-D şartnamesini karşılayacak şekilde belirlenmiştir. Çalışmada kullanılan sekiz adet kriter konusunda uzman kişiler tarafından belirlenmiştir. En uygun motor yağının belirlenmesinde ele alınması gereken kriterler sırasıyla; “Viskozite indeksi”, “Viskozite 40-100 °C mm2/S”, “Yoğunluk”, “Parlama Noktası”, “Akma Noktası”, “Soğuk Marş” ve “Kül Sülfat değeridir”. Bu kriterlere göre beş farklı madeni yağ markası alternatifi arasından seçim yapılacaktır. Seçimde etkisi olan teknik kriterlere ilişkin değerler, üreticiler tarafından sunulan ASTM (American Society for Testing and Materials - Amerikan Test ve Malzeme Derneği) yöntemleri ile yapılmış olan test sonuçlarından elde edilmiştir. Motor yağı seçim kriterleri ılıman iklim şartlarının hâkim olduğu İzmir ili ile sert karasal iklimin hâkim olduğu Erzurum ili şartları düşünülerek iki farklı senaryo için değerlendirilmiştir. Çalışmada çok kriterli karar vermede yeni yöntemlerden FUCOM, MAIRCA ve MABAC yöntemleri kullanılmıştır. Kriter ağırlıkları Ege ve karasal iklim şartları olmak üzere iki farklı bölgenin şartlarına göre çok kriterli karar verme yöntemlerinden FUCOM yöntemi ile ayrı ayrı bulunmuştur. Beş madeni motor yağı alternatifi ise her iki iklim şartlarına göre bulunan kriter ağırlıkları baz alınarak MAIRCA ve MABAC yöntemleri ile sıralanmıştır. Alternatifler arasında seçim yapabilmek amacıyla karar matrisinde negatif değerlerin bulunmasında dolayı MAIRCA ve MABAC yöntemleri tercih edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre; İzmir ve Erzurum şartlarına göre yapılan kriter ağırlıklandırmasında; İzmir için birinci sırada viskozite 100 kriteri, Erzurum için ise ilk sırada soğuk marş simulatörü kriteri yer almıştır. Hem İzmir hem de Erzurum bağlamında sekizinci ve son sırada yer alan kriter ise Viskozite indeksi kriteridir. MAIRCA ve MABAC yöntemlerine göre İzmir ve Erzurum iklim şartlarına göre yapılan motor yağı sıralamalarında ise hem İzmir hem de Erzurum için aynı alternatif motor yağı sıralaması bulunmuştur. Bunun temel nedeni, Türkiye’de WSS-M2C913-D standardını karşılayıp pazara sunulan her bir alternatif, ülkemiz coğrafyası dahilinde her tür iklim ve sıcaklık koşulunda görevini yerine getirebilmesidir. Çalışmanın Türkiye coğrafyası ile sınırlı tutulması temel kısıt olup; eğer bu çalışma uluslararası farklı coğrafyalar kapsamında yapılmış olsaydı sonuçlar iklim şartları doğrultusunda değişebilirdi. Yapılan literatür araştırmasında otomobiller için motor yağı alternatiflerinin Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri ile seçiminin yapıldığı bir çalışmayla rastlanılmamıştır. Bu çalışma literatürde, ÇKKV yöntemleri kullanılarak farklı iklim durumlarına göre otomobiller için motor yağı seçme kriterlerinin belirlenip ağırlıklandırıldığı ve en uygun motor yağı alternatifinin seçiminin yapıldığı ilk çalışma olacaktır. Dolayısıyla literatüre yenilik getireceği ve katkı yapacağı düşünülmektedir. Ayrıca bu çalışmanın hem otomobil kullanıcıları için hem de otomotiv sektörü çalışanları ve motor yağı üreticileri ve satıcıları için de faydalı olacağı beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Çok Kriterli Karar Verme, MABAC, Motor Yağı, FUCOM, MAIRCA

Evaluation of Automobile Engine Oil Alternatives with FUCOM, MAIRCA and MABAC Methods

Engine oil is a liquid that reduces the wear and friction of the parts by forming a protective film layer on the moving parts in the engine, and also prevents the engine from rust and corrosion with the additives it contains. This fluid also helps the vehicle cooling system at the temperature point by reducing the heat generated during the operation of the engine, by cooling it in the crankcase and re-joining it in the system cycle in each circulation of the oil. The engine oil used in an automobile has a direct effect on many factors such as the performance of the engine, wear due to friction in engine parts, and fuel consumption. Therefore, it is important to choose a quality engine oil in order to use the car's engine longer and more efficiently. The aim of this study is to make the most appropriate selection among the 5w30 engine oils offered for sale in Turkey by the leading brands of the industry for private cars. The five mineral engine oil alternatives subject to selection have been determined to meet the WSS-M2C913-D specification. Eight criteria used in the study were determined by experts. The criteria to be considered in determining the most suitable engine oil are respectively; “Viscosity index”, “Viscosity 40-100 °C mm2/S”, “Density”, “Flash Point”, “Flow Point”, “Cold Start” and “Ash Sulphate value”. According to these criteria, a selection will be made among five different mineral oil brand alternatives. Values regarding the technical criteria that affect the selection were obtained from the test results made by the ASTM (American Society for Testing and Materials) methods offered by the manufacturers. Engine oil selection criteria were evaluated for two different scenarios, considering the conditions of İzmir province where mild climate conditions prevail and Erzurum province where harsh continental climate prevails. In the study, FUCOM, MAIRCA and MABAC methods, which are new methods in multi-criteria decision making, were used. The criteria weights were found separately by the FUCOM method, one of the multi-criteria decision-making methods, according to the conditions of two different regions, namely Aegean and continental climate conditions. The five mineral motor oil alternatives are listed by MAIRCA and MABAC methods based on the criteria weights found according to both climatic conditions. In order to be able to choose between alternatives, MAIRCA and MABAC methods were preferred because of the negative values in the decision matrix. According to the results of the analysis, in the weighting of the criteria made according to the conditions of Izmir and Erzurum, the viscosity 100 criterion took the first place for Izmir and the cold start simulator criterion took the first place for Erzurum. In the context of both İzmir and Erzurum, the eighth and last criterion is the Viscosity index criterion. According to the MAIRCA and MABAC methods, the same alternative engine oil ranking was found for both İzmir and Erzurum in the engine oil rankings made according to the Izmir and Erzurum climate conditions. The main reason for this is that each alternative that meets the WSS-M2C913-D standard in Turkey and is offered to the market can fulfill its duty in all kinds of climate and temperature conditions within our country's geography. Limiting the study to the geography of Turkey is the main limitation; If this study had been carried out within the scope of different international geographies, the results could have changed in line with the climatic conditions. In the literature search, no study was found in which engine oil alternatives for automobiles were selected by Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods. This study will be the first study in the literature in which engine oil selection criteria for automobiles according to different climatic conditions are determined and weighted and the most suitable engine oil alternative is selected by using MCDM methods. Therefore, it is thought that it will bring innovation and contribute to the literature. In addition, it is expected that this study will be beneficial for both automobile users and automotive sector employees and engine oil manufacturers and sellers.

Keywords: Multi Criteria Decision Making, Engine Oil, FUCOM, MAIRCA, MABAC