Ulaştırma ve Lojistik Kongreleri

MOORA Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Lojistik Köylerin Analizi: Türkiye Örneği

Muhammed Ensar Yalçın
İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, Türkiye

Nagehan Akoğlu
Dr. Öğr. Üyesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, Türkiye

Muhammed Ensar Yalçın Yüksek Lisans Öğrencisi İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü muhammedensaryalcin@gmail.com Nagehan Akoğlu Dr. Öğr. Üyesi İstanbul Ticaret Üniversitesi İşletme Fakültesi Lojistik Yönetimi Bölümü nuca@ticaret.edu.tr Lojistik işlemlerin planlı ve doğru şekilde gerçekleştirilebilmesi için birçok lojistik faaliyetin koordineli bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir. İşletmelerin küresel pazarda yer alabilmesi, artan rekabet koşullarında varlıklarını sürdürebilmeleri için temel lojistik faaliyetlerini doğru bir şekilde yönetilebilmesi önemlidir. Bu kapsamda müşteri memnuniyeti ve maliyet tasarrufu sağlama da lojistik faaliyetlerin koordineli çalışması işletmeler için önemli bir konudur. Bu doğrultuda tüm işlemlerin tek bir çatı altında etkin, verimli ve doğru bir şekilde yönetilebilmesi gündeme gelmiş ve lojistik köy kavramı doğmuştur. Lojistik köyler ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) endüstrinin hızla gelişmesiyle görülmüştür. Daha sonra 1960’lı yıllarda Fransa’dan başlayarak Avrupa’ya ardından hızlı bir şekilde dünyanın birçok bölgesine yayılmıştır. Lojistik köyler birçok ülkede farklı şekilde ifade edilmektedir. Örneğin Amerika’da “lojistik merkez”, Fransa’da “lojistik platformu”, Almanya’da “yük dağıtım merkezi”, İtalya’da “yük köyü” gibi farklı isimlerle ifade edilmektedir (Meidute, 2005, s. 106). Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın (TCDD) yaptığı tanıma göre lojistik köyler, “lojistik ve taşımacılık şirketleri ile yürütülen işlerle ilgili resmi kurumların içerisinde yer aldığı, her türlü ulaştırma moduna etkin bağlantıları bulunan depolama, bakım-onarım, yükleme-boşaltma, elleçleme, tartı, yük bölme-birleştirme, paketleme vb. faaliyetlerin gerçekleştirilebildiği aktarma alanlarına ve donanımlarına sahip bölgelerdir” şeklinde ifade edilmiştir (TCDD, 2020, ss. 66-67). Lojistik köylerin amacı tüm lojistik faaliyetleri bünyesinde barındırarak lojistik maliyetleri düşürmek, çok modlu taşımacılığı teşvik etmek, ülke ekonomisine katkı sağlamak ve şehir trafiğini azaltarak hava kirliliğine engel olmak şeklinde ifade edilebilir. Türkiye’nin konumu itibariyle doğuyla batı arasında köprü vazifesi görmesi, üç tarafının denizlerle çevrili olması, gelişmiş havalimanları ve demiryolu ağlarına sahip olmasıyla mal ve hizmet ticaretinde kilit bir öneme sahiptir. Bu doğrultuda karayolu, denizyolu, havayolu ve demiryolu bağlantılarının etkin bir şekilde kullanılarak Çok modlu taşımacılık faaliyetlerinin hayata geçirilmesi önem kazanmaktadır. Bu sebeple stratejik konum avantajını kullanarak önemli bir lojistik üs ülkesi olması açısından lojistik köy yatırımları artarak devam etmekte, kalkınma planları ile desteklenmektedir. Çalışmanın temel amacı, Türkiye’de yapılmış olan lojistik köylerin incelenmesi ve gelecekte farklı bölgelere yapılması planlanan lojistik köylerin yapımına katkı sağlanmasıdır. Bu sebeple çalışmada TCDD tarafından yapılmış olan lojistik köylerin belirli kriterler çerçevesinde performans sıralaması yapılarak lojistik köylerin performansları karşılaştırılacaktır. Çalışmada Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden birisi olan, nicel verilere dayanan ve sıralama yaparken kullanılan Oran Analizine Dayalı Çok Amaçlı Optimizasyon (MOORA) yöntemi kullanılması planlanmıştır. MOORA yönteminin diğer ÇKKV yöntemlerine göre çözüme daha hızlı ulaşması, güvenilir, basit ve anlaşılır olması ayrıca alternatiflerle amaçlar arasındaki etkiyi bir bütün olarak ele alması sebebiyle çalışmada kullanılması tercih edilmiştir (Arslankaya ve Göraltay, 2019, s. 26).

Anahtar Kelimeler: Lojistik Köy, Lojistik, Lojistik Merkez

MOORA Multi-Criteria Decision Making Method for Analysis of Logistics Village: The Case of Turkey

In order for logistics operations to be carried out in a planned and correct manner, many logistics activities must be managed in a coordinated manner. It is important for businesses to be able to take place in the global market and to manage their basic logistics activities correctly in order to survive in increasing competition conditions. In this context, ensuring customer satisfaction and cost savings is an important issue for businesses to coordinate logistics activities. In this direction, the ability to manage all transactions effectively, efficiently and accurately under a single roof has come to the fore and the concept of logistics village has emerged. Logistic villages were first seen in the United States of America (USA) with the rapid development of the industry. Later, in the 1960s, it spread rapidly to many parts of the world, starting from France to Europe. Logistics villages are expressed differently in many countries. For example, it is expressed with different names such as "logistics center" in America, "logistics platform" in France, "freight distribution center" in Germany, "freight village" in Italy (Meidute, 2005, p. 106). According to Turkish State Railways definition, " Logistic villages are the regions that transfer areas and equipments which are included in the official institutions related to the works carried out with logistics and transportation and have effective connections to all kind of transport modes including storage, maintenance-repair, loading-unloading, handling, weighing, cargo division-combination, packaging”(TCDD, 2020, pp. 66-67). The purpose of logistics villages can be expressed as to reduce logistics costs by incorporating all logistics activities, to encourage multi-modal transportation, to contribute to the national economy and to prevent air pollution by reducing city traffic. Turkey is surrounded by sea on three sides, have large airports, the efficient use of road transport is an advantage in terms of logistics in international trade. Therefore, it becomes important to implement multi-modal transportation activities by using the highway, seaway, airline and railway connections effectively. For this reason, in terms of being an important logistics base country by taking advantage of its strategic location, investments in logistic villages continue to increase and are supported by development plans. The main purpose of the study was to examine the logistics villages in Turkey and contributed to the construction of the planned logistics villages in different regions. For this reason, the performance ranking of the logistics villages made by TCDD will be made and the performances of the logistics villages will be compared. In the study, it was planned to use Multi Purpose Optimization (MOORA) method, which is one of the Multi Criteria Decision Making (MCDM) methods. The MOORA method was preferred to be used in the study because it reaches a solution faster than other MCDM methods, is reliable, simple and understandable, and also deals with the effect between alternatives and goals as a whole (Arslankaya & Göraltay, 2019, p.26).

Keywords: Logistics, Logistics Center, Logistics village