Türkiye’nin “yükselen değeri” Türk Hava Yolları, 1933 yılında 5 uçakla başladığı yolculuğuna bugün, 343 (yolcu ve kargo) uçaktan oluşan filosu ve ilk günkü heyecanı ile devam ediyor. Kaydettiği büyüme rakamları ile dünyanın önde gelen havayolu şirketleri arasında anılan Türk Hava Yolları, 2013 yılında aldığı önemli kararla Türk Sivil Havacılık tarihinin en büyük uçak alımına imza attı. Bayrak taşıyıcı havayolu bu adımla, önümüzdeki birkaç yıl içerisinde filo yaş ortalamasını korumak suretiyle hizmet kalitesinde çizdiği yükselen grafiği daha da yukarılara çekmeyi hedefliyor. Mevcut bulunan büyük ölçekli uçak siparişleri ve kiralanacak/kira süresi sona erecek uçaklar göz önüne alındığında, 2023 yılı sonunda Türk Hava Yolları filosunda kargo uçakları dâhil, toplam uçak sayısının 500’ü bulması bekleniyor.
Bugüne dek, Türk Sivil Havacılık tarihinde birbirinden önemli, sayısız girişime imza atan milli havayolu, bu misyonu kesintisiz yerine getirmeye devam ediyor. Küresel taşıyıcının uçak bakım, onarım, destek ve mühendislik hizmetleri alanındaki başarılı iştiraki Türk Hava Yolları Teknik A.Ş.’nin, teknik bakım onarım kapasitesi ve kabiliyetini artırmak, havacılık endüstrisinde kapsamlı bir ekosistem oluşturmak amacıyla Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı’nda inşa ettiği bakım onarım tesisinin 2014 itibarıyla hayata geçirilmesi, Türk Sivil Havacılığı’nda dev bir adım olarak addedilmiş, proje sektör genelinde oldukça ses getirmişti. Yaklaşık 550 milyon ABD doları yatırımla faaliyete geçirilen projenin, bölge havacılığının gelişiminde önemli bir etkiye sahip olması ve dünyanın en büyük uçak bakım, onarım şirketlerinden oluşan ilk beş sıralamasına girmesi hedeflenmekte. Hâlihazırda yaklaşık 9.000 kişiye istihdam sağlayan bakım onarım merkezinin yıllık cirosunun, iştirakleri ile birlikte (TEC, Goodrich Turkish Technic Service Center, TCI Turkish Cabin Interior, TSI Seat Industries, Cornea Aerospace) 2 milyar ABD dolarına ulaşması öngörülüyor.
Türk Hava Yolları’nın son yıllarda hayata geçirdiği önemli icraatlardan bir diğeri ise; Türk Hava Yolları A.O., Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. ve Assan Hanil ortaklığında kurulan ve tamamı Türk mühendisler tarafından tasarlanan ilk yerli uçak koltuğu üretimi olan Uçak Koltuk Üretimi Sanayii ve Ticaret A.Ş. (Turkish Seats Industries – TSI). 2014 yılında, havacılık gündeminde önemli ölçüde yer bulan proje, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. Yılı; 2023 vizyonu doğrultusunda açıklanan, ‘yüzde yüz Türk uçağı üretimi’ hedefi kapsamında, 5 milyon dolarlık bir yatırımla oluşturuldu. Uçak Koltuk Üretimi Sanayii ve Ticaret A.Ş., ilk yerli tasarım uçak koltuğunun üretim montajını ilk olarak Boeing 737-800 üzerinde gerçekleştirmenin akabinde, Airbus A319-320 ve 321 tipi uçaklardaki ekonomik ömrünü tamamlayan koltukları da yerli tasarımlarla yenilemeyi sürdürüyor.
İlk etapta sadece filodaki uçakları yenileyen, ergonomisi ve yolculara sunduğu konforlu seyahat alanı sayesinde yolcu memnuniyetini bir üst seviyeye çıkarma hedefinden hareketle dünyanın en büyük uçak imalatçıları olan Boeing ve Airbus’a da yerli koltuk ihracatını sürdüren şirketin Amerika Birleşik Devletlerin’de yaptığı marka etscil başvurusu olumlu sonuçlanmış ve TSI markası ABD’de tescillenmiştir. 2018 yılında cirosunu bir önceki yıla göre %22 arttıran TSI, business ve premium economy sınıflarında da koltuk üretip pazar payını arttırmayı hedeflemektedir.
Tasarımının tamamı yine Türk mühendisler tarafından gerçekleştirilen ilk yerli kabin içi mutfak (galley); TCI (Turkish Cabin Interiors), Türk Hava Yolları A.O., Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. ve TAI ortaklığında kurulan Türk Sivil Havacılığı’nın bir diğer öncü girişimi olarak ön plana çıkıyor. Türk Hava Yolları 2014 yılında, TCI uçak mutfak ekipmanları ile donatılmış, ilk ticari uçağı teslim almanın akabinde yine bu mutfaklarla donatılmış uçakları filosuna dâhil etmeyi sürdürüyor.
2017 ve 2018 yıllarında uluslararası mecrada bilinirliği daha da artıran TCI uluslararası kontratlar almaya devam ederek dünya üzerinde en çok kullanılan iki uçak tipinden biri olan Boeing 737 yeni nesil tipi uçaklarında “Global Offerable” ilan edilmiş ve katalogda yer olan dört üretici firmadan biri olma başarısını göstermiştir.
Dünya business class uçak koltuğu pazarının %25’ine sahip olan ve %100 Airbus iştiraki olan STELIA firması ile Global bir iş birliğine başlayan TCI, Türk Hava Yolları’nın B787 ve A350 model uçak siparişleri için Business Class dolaplarını üretecektir. TCI aynı zamanda STELIA ile diğer uluslararası projeler için de tedarikçi olma konusunda anlaşmıştır. Firma, Airbus ile A350 uçaklarının bar ünitelerini bütün uluslararası müşterilere tasarlamak ve üretmek için katalog tedarikçisi olma konusunda anlaşmıştır.
Kabin içi eğlence sistemleri(IFE) alanında uzmanlığını ve tecrübesini artıran THY Teknik AŞ.; Havelsan AŞ. ile bu alanda devam eden iş birliğini bir adım daha ileriye taşıyarak Ekim 2018’de Cornea Aerospace firmasını kurmuştur. Dünyanın önde gelen IFE tedarikçileri arasında yer alarak global ölçekte uçuş eğlence sistemleri pazarında pay sahibi olmayı amaçlayan Şirket’in kısa vadeli ilk hedefi Airbus ve Boeing onaylı tedarikçi olmaktır.
İstanbul Üniversitesi Ulaştırma ve Lojistik Fakültesi
İ.Ü. Avcılar Kampüsü 34320 Avcılar/İstanbul
ulk@istanbul.edu.tr
+ 90 (212) 440 00 00 - 19200