Ulaştırma ve Lojistik Kongreleri

Kusurun Niteliğinin Havayolu ile Yapılan Yük Taşımalarında Sınırlı Sorumluluk Hükmünün Uygulanmasına Engel Olmasının Mukayeseli Hukuk ve Yargı Kararları Doğrultusunda Değerlendirilmesi

Aksoy Yavaş
Dr. Öğr. Üyesi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep, Türkiye

Bu çalışmanın temel amacı sınırlı sorumluluk hükümlerinin ortadan kalkmasına sebebiyet veren kusurun niteliğinin havayolu ile yük taşımalarında uygulanmasını tespit etmektir. Kayba veya hasara ya da gecikmeye sebebiyet veren kusurun niteliği dikkate alınmaksızın taşıyıcının sorumluluğunun sınırlı olması, hakkaniyete, ahlaka ve adalet duygusuna aykırılık teşkil etmektedir. Bu bakımdan kusurun niteliğine göre ayrım yapılmış her kusur türünde sınırlı sorumluluk hükmünün uygulanmayacağı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda da düzenlenmiştir. Ancak 1999 Montreal Konvansiyonu ile, yük taşımalarında taşıyıcı için mutlak sorumluluk prensibi kabul edildi ve sorumluluk sınırının da kesin olacağı ve kusurun derecesinin önemli olmadığı yani kast halinde bile sınırlı sorumluluk hükümlerinin uygulanacağı kabul edildi. Bu bakımdan 1999 Montreal Konvansiyonu’nun uygulama bulacağı alanlarda sınırsız sorumluluk kuralı kaldırılmıştır. Ancak kasten yüke zarar verilmesi hali gibi sınırlı sorumluluğun mutlak şekilde uygulanması, hakkaniyete, ahlaka ve adalet duygusuna aykırılık teşkil edebilecek niteliktedir. Bu bakımdan kastın yahut kasta eşdeğer kusurun mevcut olduğu durumlarda milli hukuka başvurulup başvurulamayacağı değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme yapılırken sınırlı sorumluluk sisteminin bir yönünün de sınırlı sorumluluğun dolanılmaması olduğu, 1999 Montreal Konvansiyonu’nun hükümlerinin diğer hukuki sebeplere istinaden özel düzenleme olduğu ve Konvansiyonun m.29’da “Dayanağı ne olursa olsun” düzenlemesi ile her türlü talep için Konvansiyondaki sorumluluk hükümlerinin uygulanacağı kavramları değerlendirilmelidir. Ayrıca, tüketici mevzuatı gibi bazı düzenlemeler “Müdahaleci Norm ” teşkil ederler ve doğrudan doğruya uygulama alanı bulurlar. Dolayısıyla tüketici mevzuatındaki düzenlemelerin uluslararası yük taşımalarında (1999 Montreal Konvansiyonunun uygulandığı) uygulanabilir olup olmadığı da çalışmamızda değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Havayolu ile Yük Taşınması, Sınırlı Sorumluluk, Kast ve Kasta Eş Değer Kusur