Ulaştırma ve Lojistik Kongreleri

Tekilci Perspektif Üzerine Bir Tartışma: İnsan Kaynakları Yönetiminin “İnsanileştirilmesi” Mümkün Mü?

Fuat Man
Doç. Dr., Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye

İnsan kaynakları yönetimi, yaklaşık son otuz yılda bağımsız bir disiplin olma yolunda önemli bir mesafe katederken, doğası ile ilgili yoğun eleştirilerin de ortasında yer almıştır. Bilindiği gibi bu alan temelde pratikten ortaya çıkmış daha sonraları ise personel yönetimi, endüstri ilişkileri, çalışma ekonomisi, işletme yönetimi, örgüt psikolojisi gibi çok çeşitli akademik disiplinin zaman zaman ağırlık kazandığı, yakın zamanda ise etiket olarak ‘insan kaynakları yönetimi’ olarak kabul gören bir alan olmuştur. İnsan kaynakları yönetimine eleştirel yaklaşanların temel itirazları onun ‘tekilci’ karakterine yönelik olmuştur. Dolayısıyla da bunlara göre her ne kadar etiketinde ‘insan’ ibaresini taşısa da bu ibare örgütlerin asıl motivasyonunu öten bir kılıftan başka bir şey değildir. Bundan dolayı da tüm iddialarına rağmen İKY girişimlerinin örgüt tabanına ‘insani bir çalışma ilişkisini’ oturtması mümkün değildir.

Bu bildiride İKY’nin bu anlamda kuramsal olarak ‘insanileştirilebilirliği’ tartışılacaktır. Çalışmada öncelikle farklı ‘referans çerçeveleri’ ele alınmakta ve sonuç kısmında ise bu referans çerçevelerinden tekilci perspektife dayanan İKY’nin insanileştirilebilirliği tartışılmaktadır. Bu tartışma genel olarak John W. Budd’un ‘istihdam geometrisi’ olarak adlandırdığı ve ‘verimlilik, hakkaniyet ve söz hakkı’ unsurlarını içeren bir model çerçevesinde gerçekleştirilecektir. Böylece İKY’nin, ‘tekil perspektifin’ dışına çıkartılmasının mümkün olup olmayacağı, en azından kuramsal bir çerçevede tartışılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: İstihdam Geometrisi