Ulaştırma ve Lojistik Kongreleri

Sürdürülebilir Enerji Odaklı Bir Etkinlik ve Performans Analizi: AB Üyesi Ülkeler İle Türkiye Karşılaştırması

Ahmet Serhat Uludağ
Dr. Öğr. Üyesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun, Türkiye

Hatice Doğan
Dr., Giresun Üniversitesi, Giresun, Türkiye

Günümüzde enerjinin elde edildiği iki temel kaynak bulunmaktadır. Bunlardan ilki olan yenilenebilir enerji, teorik olarak sınırsız kabul edilen ve esasen doğada var olan kaynaklardan temin edilen bir enerji türüdür. İkincisi ise yine doğada var olan, kullandıkça azalan veyahut kendini yenilemesi için uzunca bir zaman gerektiren tükenebilir kaynaklardan elde edilen enerjidir. İster yenilenebilir ister tükenebilir kaynaklardan elde edilsin; nüfusun ve sanayinin artması, teknolojinin ilerlemesi insanoğlunun enerjiye olan talebini her geçen gün arttırmaktadır. Ancak, tükenebilir enerji kaynaklarının her geçen gün azalması, belirli bir süre sonra bu rezervlerin tamamen tükeneceğinin bilinmesi ve bu kaynakların kullanımının ciddi çevre sorunlarına neden olması ülkeleri giderek artan bir şekilde yenilenebilir kaynaklardan enerji temin etmeye yönelik ar-ge faaliyetlerine ve yatırımlarına ağırlık vermeye mecbur bırakmaktadır. Dolayısıyla bugün pek çok ülke hem enerjide dışa bağımlılığı azaltmak, hem artan enerji ihtiyacını karşılamak hem de enerji kaynaklarının gelecek nesillere aktarımını garanti altına almak gibi birbirleriyle çelişen pek çok amacı aynı anda başarmak mecburiyetindedirler. Bu bağlamda, sürdürülebilir enerji kavramının anlaşılması, enerji sektörünün etkinliğinin ölçülmesi ve sürekli olarak takip edilmesi, gerekli olduğu halde iyileştirmelerin yapılması, enerjide sürdürülebilirliği sağlayacak politikaların hayata geçirilmesi hayati önem arz etmektedir. Bu öneme binaen bu çalışmayla, Türkiye’deki enerji sektörünün etkinliğinin ve performansının AB üyesi ülkelerle karşılaştırmasının yapılması ve hangi alanlarda iyileştirmelere gidilmesi gerektiği belirlenmeye çalışılmıştır. Söz konusu ülkelerin verimliliklerinin 2009- 2014 yılları arasındaki değişimlerini belirlemek amacıyla Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi; sürdürülebilir enerji performanslarının analizi için ise Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden biri olan Promethee yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Çok Kriterli Karar Verme, Sürdürülebilir Enerji, Malmquist Toplam Faktör Verimliliği, PROMETHEE

An Efficiency and Performance Analysis Focused on Sustainable Energy: Comparison of EU Countries and Turkey

In today's world, there are two main sources of energy. Renewable energy is the first type of the above-mentioned sources that is theoretically accepted to be unlimited and obtained from the reserves which basically exist in nature. The second type is the energy that is obtained from consumable sources which exist in nature but diminish with consumption and that require a long time to renew itself. Technological developments and the increase in population and industry stimulate people's demands on energy each passing day regardless of the source type. On the other hand, continuous decrease in consumable energy sources, possible exhaustion of these reserves in the future and environmental problems caused by the use of these reserves oblige the countries to concentrate on the research and development activities and investments in order to obtain energy from renewable sources. Therefore, many countries are now compelled to attain numerous goals that contradict each other such as reducing the dependence on foreign sources of energy, meeting the energy needs and guaranteeing the transfer of energy sources to future generations. In this context, it is crucial to understand the concept of sustainable energy, to measure and continuously monitor the efficiency of the energy sector, to make improvements if necessary, and to put into practice the politics that will ensure the sustainability of energy. Accordingly, this study has aimed to compare the efficiency and performance of the energy sector in Turkey with the ones in EU member states and to determine the areas that should be improved. Malmquist Total Factor Productivity Index has been used for determining the changes in the productivity of the aforesaid countries between 2009 and 2014 while Promethee, which is one of the Multiple-Criteria Decision Making (MCDM) methods, has been preferred for analyzing the performances of sustainable energy.

Keywords: Malmquist Total Factor Productivity, PROMETHEE, Multi Criteria Decision Making, Sustainable Energy