Ulaştırma ve Lojistik Kongreleri

Arşiv Belgelerinde 19. YY Dönem Deniz Ticareti

Ahmet Deniz
Dr. Öğr. Üyesi, Trakya Ünivesitesi, Edirne, Türkiye

19. Yüzyılda Osmanlı dış ticareti hızla gelişti. Bu gelişme Avrupa’nın ekonomik yayılmasına karşı verilen bir tepkiydi. Bu yayılmanın araçlarından birisi buharlı gemilerdi. Osmanlı sahillerinde hızla çoğalan buharlı gemiler, geleneksel Osmanlı deniz ticaretini, yelkenli gemiciliğini değişmeye zorladı. Osmanlı Devletinin çok kısa zamanda tarih sahnesinden silinmemesi, gerileme ve yıkılışının bile 200 sene sürmesi deniz stratejilerinin sayesinde olmuştur. Tüm Avrupa’daki denizci ülkeler, deniz kuvvetlerinin güçlü olduğu, deniz alaka ve menfaatlerini korumayı başardığı ve denizden gelebilecek tehlikelere karşı ülkelerini koruyabildikleri sürece zirvede kalmışlardır. Osmanlı Devleti’nde hızla genişleyen Avrupa ticaretinin, Tanzimat reformları ortamında, denizcilik açısından yeşerttiği bir diğer sonuç ise ticarî denizciliğin uluslararası standartlarda yapılandırılması çalışmalarını başlatmasıdır. Buhar makinelerinin gelişimi ile geniş iç hacimli gemiler üretilmiş ve ticarete konu olan ürünlerin büyük miktarda ve kısa zamanda yer değiştirmesine olanak sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Deniz Müzesi, Deniz Ticareti, Buharlı Makine, Arşiv, Osmanlı Devleti

The 19th Century Shipping Trade in the Archive Documents

In the 19th century, the Ottoman foreign trade improved rapidly. This improvement was a reaction to Europe’s economical spread. The steamships were one of the instruments of this spread. The radiply increasing number of steamships on the Ottoman shores, forced the traditional Ottoman Sea Trade and the sailboat seamanship to change. It was because of the maritime strategies that the Ottoman Empire was not wiped out of the history but even the regression and the collapse periods of it lasted 200 years. In all of Europe, the maritime states could only stay at the top as long as their sea forces were strong and could manage to maintain their interests in sea and succeed in protecting their countries against the dangers that could come by way of sea. One of the other results of the rapid expanding of European trade, during the Administrative reforms, in regards to seamanship, over the Ottoman Empire was the starting of the development of sea trade with international standards. By the evolution of the steamships, the ships with wide inner capacities were built and it was possible for the products subject to trade to be transferred in high quantities and in short time between places.

Keywords: Archive, Naval Museum, Ottoman State, Shipping Trade, Steam Engine